راهنمای راه اندازی دیگهای بخار
( شرکت بخارگستر طبرستان )
فهرست
مقدمه …………………………………………………………………. 03
بدنه اصلی دیگ بخار……………………………………………………04-03
نصب وسایل جانبی ………………………………………………………04
محل و شرایط نصب دیگ بخار………………………………………….05-04
شرایط نصب دودکش دیگ بخار…………………………………………..05
سیستم هدایت سوخت دیگ بخار………………………………………05
منبع تغذیه آب دیگ بخار ………………………………………………….05
شرایط آب تغذیه دیگ بخار………………………………………………..06
لوله کشی عبور بخار از دیگ بخار ……………………………………….07
دستور العمل راه اندازی دیگ بخار…………………………………….. 08 – 10
برنامه روزانه …………………………………………………………………11
برنامه هفتگی ………………………………………………………………11
برنامه ماهانه ………………………………………………………………..12
برنامه فصلی…………………………………………………………………12
روش تمیزکاری……………………………………………………………….13
خاموش کردن دیگ برای مدت کوتاه ……………………………………….13
خاموش کردن دیگ بخار برای مدت طولانی ……………………………13-14
عیوبی که ممکن است دردیگ بخار به وجود آید…………………………15-16
علل ایجاد عیوب در دیگ بخار……………………………………………….17

 مقدمه
دیگهای بخار در صنایع بهداشتی ، گرمایشی ، غذایی ، دارویی ،فیبر سازی ، لاستیک سازی ، نساجی و بسیاری از موارد دیگر که نیازمند بخار
آب در یک فرایند تولیدی می باشند ، مصارف عمده ای دارند. با توجه به کاربرد وسیع دیگها،مسئله نگهداری وتمیز کاری وپیشگیری از تشکیل
رسوبات و خوردگی از اهمیت ویزه ای بر خوردار می باشد زیرا عدم نگهداری مناسب، موجب کاهش عمر وازبین رفتن آن ودر نتیجه اتلاف
سرمایه ملی کشورو همچنین کاهش باز دهی دیگ وبهره وری از کار خواهد گردید به همین دلیل این کتابچه تهیه وبه نام دستورالعمل راه
اندازی و نگهداری دیگ به مشتریان محترم ارائه می گردد.دیگهای بخار در شرکت کاوه کاران با ظرفیت مختلف(با توجه به در خواست ونیاز
مشتریان) وفشارهای کاری مختلف قابل تولیدوطراحی بر طبق استاندارد انگلیسی(bs2790)یا استاندارد ملی ایران به شماره4231 می باشد.
 بدنه اصلی دیگ بخار
دیگ بخار ساخت شرکت بخار گستر طبرستان دارای بدنه اصلی وصفحه لوله (tube plate ) جلو وعقب و کوره و اطاقک بر گشت (عقب
مرطوب wet back ) و یا بدون اطاقک برگشت (عقب خشک dry back ) می باشد که پس از مونتاز و جوشکاری کامل ، مورد آزمایشهای
غیر مخرب (ndt ) طبق (NDT MAP ) و استاندارد قرار می گیرد .
دیگهای مذکور دارای دو گذر (PASS ) لوله ای و یک گذر کوره و جمعا ” سه گذر حرارتی می باشد.
گذر اول شامل کوره است که به صفحه لوله جلو و عقب جو شکاری شده است .گذر دوم شامل لوله هایی است که از اطاقک بر گشت یا شبکه
عقب به جعبه دود جلوی دیگ و گذر سوم شامل لوله هایی که از جعبه دود جلو به جعبه دود عقب متصل شده است .
شعله تشکیل شده در گذر اول به صورت مخلوط هوا و مواد حاصل از احتراق در دمای بالا از لوله های گذر دو و سه عبور و به جعبه دود عقب
وارد شده واز آنجا از طریق دود کش خارج می شود .در طی این مسیر آب بیشترین گرمای ممکن را از سوخت محترق در یافت می کند.
در بدنه دیگهای بخار دریچه های بخار دریچه های دست رو(HAND HOLE ) آدم رو(MANHOLE ) ولایه رویی وجود دارد که هر کدام
دارای درب متحرک بوده و توسط واشر گرافیتی آب بندی می گردند.در بهای در جلو و عقب دیگ برای تمیز کاری لوله ها پیش بینی شده
است .لوله های گذر دود سه با روش گشاد کردن (Expanding ) انتهای لوله های آب بندی می شوند.بعد از این مرحله،دیگ را آب گیری
نموده و تحت آزمایش هیدرو استاتیک قرار می گیرد.
بعد از بستن و آب بندی کردن درب ها ، دیگ بخار را پر از آب نموده ، تا فشار 1.5 برابر فشار طراحی دیگ زیر فشار قرار می دهند . سپس
تمام قسمت های دیگ را با دقت کامل کنترل کرده تا از عدم وجود نشتی در قسمت های مختلف دیگ اطمینان حاصل نمایند .
 نصب وسایل جانبی
در این مرحله دیگ بخار را ، برای نصب روی پایه و همچنین نصب جعبه دود آماده گردیده است بعد از این عمل عایق کاری توسط پشم سنگ
به ضخامت 70 mm انجام می شود و در نهایت رویه دیگ با ورق آلومینیوم یا استنلس استیل پوشش داده می شود . در پایان هر بخش ،
توسط کنترل کیفی کارخانه ، تاییدیه بازرسی صادر می گردد . در مراحل بعد نصب شیرها ، مشعل سیستم برق و کنترل دیگ انجام می گردد
و پس از آزمایش و تنظیم نهایی ، دیگ رنگ آمیزی شده و به انبار محصولات ارسال می گردد . با توجه به حساسیتی که دیگ بخار دارد ،
بایستی در نگهداری و تعمیر آن به مواردی که در قسمت های بعدی به آنها اشاره شده است ، دقت کامل بعمل آید چنانچه خریدار با استفاده
از موارد ذکر شده در این جزوه قادر به رفع عیوب احتمالی نگردد ، می تواند جهت کسب اطلاعات بیشتر با شرکت بخارگستر طبرستان ( متال
دیگ ) تماس حاصل نماید .
 محل و شرایط نصب دیگ بخار
ابعاد موتور خانه (محل نصب دیگ) باید با در نظر گرفتن ابعاد دیگ با دربهای باز وتجهیزات مورد نیاز مانند دستگاه سختی گیر و هوازدا، منبع
تغذیه آب ،کلکتور شیرها وغیره هوای لازم جهت سیستم طراحی گردد.دیگ بخار باید در محلی نصب گرددکه فضای کافی جهت تمیز کردن لوله
ها ونگهداری وسایل کنترل و تجهیزات جانبی را دارا باشد .به همین دلیل در محل نصب دیگ باید سکویی متناسب با وزن وابعاد دیگ و متعلقات
ان انتخاب گردد.این سکو باید حداقل 30 سانتی متر از طول وعرض دیگ بیشتر و15 سانتی متر از کف محل نصب بلند تر باشد. در اطراف سکو
باید مجرایی جهت هدایت آب کف موتور خانه به چاه فاضلاب در نظر گرفته شود و همچنین حوضچه ای درنزدیکی شیر تخلیه دیگ آماده گردد
که همواره پراز آب بوده و قسمت بالای آن به چاه یا مجرای خروج آب راه داشته باشد و لوله تخلیه دیگ بخار جهت خفه شدن بخار به داخل
حوضچه هدایت گردد و درب حوضچه به طور متحرک پوشانده گردد .اگر کابل کشی مورد نیاز داخل کانال انجام گرفته باشد جهت جلوگیری از
هر گونه اشکال الکترونیکی ،نکات ایمنی میبایست پوشش روی کانال ،باید سبک و مقاوم در برابر وزنه های سنگین احتمالی باشد . بهتر است که
دیگ بخار به گونه ای روی سکوی مربوطه قرار گیرد که جلوی دیگ به سمت درب ورودی محل نصب دیگ (موتور خانه ) باشد و حتما” وسایل
آتش نشانی در موتور خانه وجود داشته باشد .

>شرایط نصب دودکش دیگ بخار
دیگ بخار مجهز به دمنده مناسب ، بدون دودکش هم می توانند کار کنند ولی مواد حاصل از احتراق باید به نحوه ای از محل دیگ بخار بیرون
رانده شود که این عمل توسط دودکش انجام می گیرد . ارتفاع دودکش بستگی به مقررات محلی دارد ولی شرایط محل نصب مانند ساختمان
های بلند مجاور ، جهت باد و عوامل جغرافیایی نیز موثر می باشد ، هر چه ارتفاع دودکش کمتر باشد نیروی کشش دودکش کاهش می یابد لذا
باید سطح مقطع دودکش را بزرگتر درنظر گرفت تا مقاومت کمتر باشد .دود کش را می توان در بالای دیگ نصب نمود .احتراق ، دود کش باید
طوری انتخاب شود که افت فشار ناشی از مسیر های فرعی را جبران نماید .بنابر این در انتخاب دود کش باید قدرت الکترو موتور و میزان هوا
دهی پروانه دمنده دیگ را در نظر گرفت. دودکش باید به حالت ازاد ایستاده به مجرای خروجی دود متصل شود.
لوله بایستی به طرف بالا باشد تا از خطر ناشی از تراکم گاز جلو گیری نماید. سطح مقطع دود کش نباید از سطح مقطع خروج دود ازدیگ کمتر
باشد.
 سیستم هدایت سوخت
در مسیر هدایت سوخت باید شیری تعبیه شود که در موقع آتش سوزی بتوان بموقع و سریع آن را قطع نمود و در مسیر رفت از مخزن به
پمپ سوخت یک عدد شیر یکطرفه باید نصب شود .سمت مکش پمپ سوخت باید دارای فشار مـثبت باشد.(فشاری که در اثر انرژی پتانسیل
حاصل از ارتفاع بوجود می اید)در مورد منابع سوخت زیر زمینی ،سوخت را باید با فشار حداکثر15 پوندبر اینچ مربع به مشعل تلمبه نمود. قطر
لوله نباید کمتر از 2″ برای سوخت های با گرانوی 20 ثانیه و بالاتر باشد.از لوله گالوانیزه نباید استفاده شود به جای استفاده از زانویی ، بهتر
است لوله ها خم شوند .پمپ سوخت باید به اندازه ای باشد که بتواند سوخت کافی راتامین نماید ودر پایین ترین نقطه مخزن جمع می شود
تعبیه شود.
مخزن باید دارای تجهیزات مربوطه به نشان دادن ارتفاع سوخت در مخزن وخروج هوا باشد .
 منبع تغذیه آب دیگ بخار
منبع آب تغذیه باید تا حد ممکن به پمپ آب نزدیک و اتصالات لوله ای مستقیم باشد .مخزن آب بایستی بالاتر از پمپ قرار گرفته و محل
خروج آب از مخزن بالاتر از کف مخزن باشد .اگر تزریق مواد شیمیایی برای عمل آوری آب تنها از طریق شیر کنترل تغذیه صورت می گیرد ،
باید یک پمپ کوچک جداگانه برای این کار نصب وتزریق مواد شیمیایی را در فواصل زمانی منظم انجام دهد .

توصیه می شود شیر نمونه برداری روی مخزن نصب و آب مخزن مورد آزمایش قرار گیرد دمای آب مورد استفاده باید بین 80 تا 100 درجه
باشد . بهتر است روی مخزن آب دما سنج و آب نما مغناطیسی نصب شود تا مسئول دیگ بتواند حجم آب درون مخزن و دمای آن را کنترل
نماید .

 شرایط آب تغذیه
آب طبیعی برای تغذیه دیگ بخار مناسب نمی باشد ، مگر آنکه به طور صحیح تصویه و سختی آن گرفته شود و با افزودن مواد شیمیایی احیا
کننده خاصیت اکسید کنندگی آن کاسته شده باشد ، اکسیژن محلول در آب موجب زنگ زدگی سطوح فلزی داخلی به خصوص لوله های دود
می شود .تشکیل رسوب های حاصل از املاح موجب از بین رفتن کوره و لوله های دود ونا صافی صفحه لوله و همچنین کاهش میزان انتقال
حرارت داده شده و بدین ترتیب دمای فلز را بالا برده وباز دهی دیگ را پایین می آورد تصویه داخلی با افزودن دائمی مواد شیمیایی به مقدار
کافی برای ته نشین کردن املاح آب دیگ بخار و واکنش در برابر اکسیژن محلول در آن انجام می گیرد ، آزمایش روزانه بایستی به طور منظم
برای اطمینان از کیفیت صحیح آب صورت گیرد و مواد شیمیایی باید مناسب و به مقدار کافی تزریق شود . اکسیژن محلول در آب را می توان
با اضافه کردن سولفیت سدیم و هیدرازین از بین برد .

در جدول زیر مشخصات آب دیگ بخاردر فشار 1 تا15 بار (بر حسب میلی گرم در لیتر )ذکر شده است .
فشار 15 – 1 bar
سختی کل 0
PH 11.6 – 11
سولفات 800
کل املاح و محتویات 400 – 3500
فسفات 50 – 40
مواد معلق 350
سیلیس 200
قلیائیت کل 800 – 200
سولفیت 50 – 30
قلیائیت هیدروکسید 150
هیدرازین 0.5 – 0.1

 لوله عبور بخار

به طور کلی لوله بخار باید طوری طراحی شود که سرعت بخار بین 25 تا 35 متر بر ثانیه باشد ولی اگر لوله کشی دارای اتصالات زیاد و مسیر طولانی باشد قطر لوله ها باید طوری در نظر گرفته شود که فشار مورد نیاز در محل های مصرف تامین گردد . برای جلوگیری از جمع شدن
آب در لوله ها باید تله های بخار استفاده نمود و همچنین در صورتیکه در اثر عبور بخار دمای لوله ها بالا رفته و لوله ها منبسط شوند باید
برای جلوگیری از خطر و خسارت از خمها و مفاصل انبساطی استفاده شود و بین خمهای انبساطی باید کنگره وجود داشته باشد . قطر لوله ها
در جهت حرکت بخار باید به ازای هر 4.5 متر طول لوله 1/2″ کم شود و جهت مهار لوله ها از بست های نگهدارنده باید استفاده شوند به
طوری که داخل بست ها ، لوله ها بتوانند حرکت طولی داشته باشند ولی حرکت عمودی آنها بسیار محدود است .

 دستور العمل راه اندازی :
پس از نصب دیگ بر روی سکو و انجام مراحل تاسیساتی عمل راه اندازی باید صورت گیرد:

قطعات و محفظه های ورودی جلویی و عقبی را بررسی کنید که محکم بوده و هنگام حمل ونقل شل نشده باشند .
تمام اتصالات الکتریکی را کنترل کنید .شیر هوا گیری بالای دیگ بخار را کاملا ” باز کنید تا هوا خارج شودشیر اصلی بخار را ببندید و از باز
بودن شیرهای آب نما وشیر تغذیه آب و بسته بودن شیر تخلیه اطمینان حاصل کنید.
شیر کنترل تغذیه از منبع آب باید باز باشد . باید دقت شود که شیرهای مربوطه به کنترل کننده های سطح آب که در جهت عکس عقربه های
ساعت باز می شوند حتما ” در حالت باز قرار گرفته باشند . کلیه فیوز ها را از جای خود بیرون آورده و به وسیله یک اهم متر از سالم بودن آنها
اطمینان حاصل نمایید ،از نظر اتصال بدنه باز بینی شود که کلیه کلیدها در حالت خاموش باشد . در صورت سالم بودن فیوز ها در اولین مرحله
فیوز کنترل مدار فرمان را در جایگاه خود قرار داده و کلید اصلی تابلو را وصل کنید در این حالت چراغ مربوط به کم آبی روشن شده
( Low Water) و زنگ شروع به صدا می کند دگمه قطع صدا ( Mute Alarm ) را فشار داده تا صدای زنگ قطع گردد ، سپس مدار
فرمان کنتاکتور پمپ آب را کنترل نمایید، در صورتیکه مدار بدون اشکال باشد کلید اصلی تابلو برق را روی حالت خاموش قرار دهید، برق را
وصل کنید . باید توجه داشت که کلید پمپ روی حالت خاموش باشد و پمپ هواگیری شده باشد .
سپس با یک لحظه روشن کردن پمپ ، دور آن را کنترل نمایید. جهت آن بایستی عکس حرکت عقربه های ساعت باشد اگر دور موتور صحیح
بود ، پمپ را روشن کرده و دیگ را اب گیری نمایید .برای تنظیم مقدار آب بایستی قبل از اب گیری شیشه آب نما را بدین صورت مدرج نمود:
وسط شیشه آبنما را که معمولا ” باید هم تراز سطح متعارف آب درون دیگ باشد ، علامت گذاشته و 12 میلی متر بالاتر از آن را محل علامت
گذاشته و 12 میلی متر بالا تر از آن را محل علامت خاموش شدن پمپ به صورت خودکار قرار داد.
(pump off )
 60 میلی متر پایین تر از علامت (pump off ) را محل کم ابی در نظر گرفت.
تبصره: می توان 25 میلی متر پایین تر از محل کم آبی را بعنوان بیشترین محل کم آبی در نظر گرفت.بعد از علامت گذاری به صورت فوق
پمپ را روشن کرده و شروع به آبگیری می نماییم تا سطح آب به حد (pump Off ) برسد. سپس یونیت سوئیچ مربوطه که داخل کنترل
کننده سطح اب دو حالته می باشد را تنظیم نموده تا در آن مرحله پمپ بصورت خودکار خاموش شود .
شیر تخلیه آب دیگ بخار را باز کنید تا سطح آب پایین آمده و پمپ به صورت اتوماتیک روشن شود سپس پمپ را توسط کلید مربوطه
خاموش نموده و تخلیه آب را ادامه دهید تا سطح آب به علامت کم آبی (Low Water) برسد .
بلافاصله شیر تخلیه را بسته ، مجددا” یونیت سوییچ واقع در کنترل کننده سطح را برای این حالت تنظیم نمایید تا چراغ مربوطه روشن شده و
زنگ شروع به کار نماید ، صدای زنگ را توسط کلید مربوطه قطع نمایید ولی چراغ هشدار دهنده کم آبی همچنان روشن می ماند ، مجددا”
شیر تخلیه را باز کرده و سطح آب را پایین بیاورید تا وقتی که سطح آب به علامت بیشترین کم آبی برسد ، سپس شیر تخلیه را بسته یونیت
سوییچ مربوطه را تنظیم نمایید. در این مرحله چراغ مربوطه به بیشترین کم آبی روشن و زنگ شروع به کار مینماید ، توسط کلید مربوطه زنگ
را از کار انداخته و جهت باز بینی کار بدین صورت ادامه دهید :
پمپ را اب قراردادن کلید روی حالت خودکار روشن کرده و دیگ را آب گیری نمایید وقتی که سطح آب به حد خاموش شدن که قبلا” تنظیم
گردیده بود رسید (pump Off ) پمپ باید بصورت خودکار خاموش شود . شیر تخلیه را باز کرده و مراحل فوق را کنترل نمایید در صورتیکه
کارکرد مراحل فوق مناسب بود مرحله بعدی کار بدین صورت باید انجام شود :
شیرهای رفت و برگشت سوخت را باز کرده و پمپ سوخت را هواگیری نمایید . باید حدودو 2 لیتر سوخت خارج شود تا در مسیر سوخت
کاملا” پر شود . هرگز نباید موتور مشعل را قبل از هواگیری روشن نمود ولی برای تسریع کار می توانید موتور را بوسیله دست بچرخانید .
کنترل کنید که فتوسل ( چشم الکتریکی ) در جای خود بطور صحیح قرار گرفته باشد . از محکم بودن درب مشعل و کلیه اتصالات اطمینان
حاصل شود . بعد از آنکه کلیه فیوزها سالم بودند آنه را در جای خود قرار داده و با یک لحظه استارت ، دور موتور را کنترل کنید و در
صورتیکه صحیح بود دیگ بخار را روشن نمایید .

کلیه مراحل مورد نیاز برای روشن شدن دیگ بخار در زمان های معین و مشخص از تایمر که در داخل تابلو برق نصب گردیده است فرمان
می گیرند . بعد از قرار دادن کلید مشعل ( Burner On-Off ) روی حالت روشن ( On ) موتور دمنده و مشعل شروع بکار می کنند. چند
ثانیه بعد دمپر دمنده شروع به باز شدن نموده و با هوای کامل ( High ) کار می کند و سپس دمپر به حالت کم ( Low )بر می گردد ، سپس
مدار جرقه که توسط ترانس افزاینده و شمع های مربوطه و شیر سلونوئیدی گاز شعله افروز کامل می شود عمل نموده و ایجاد جرقه مناسب
می نماید سپس سوخت و جرقه بطور هماهنگ برای چند ثانیه با یکدیگر کار می کنند .
بعد از خارج شدن جرقه از مدار ، شعله پایدارمی شود ، فتوسل شعله را کنترل می نماید و در صورتیکه شعله نباشد دستور خاموش شدن و
اخطار توسط آژیر و چراغ اخطار را صادر نموده که مسئول دیگ بخار موظف است جهت رفع آن اقدام مقتضی بعمل آورد .
بعد از پایدار شدن شعله و فرمان ادامه کار توسط فتوسل ، شعله طبیعی خواهد بود در این مرحله چون دیگ بخار سرد است نبایستی با حرارت
بالا یا شعله زیاد کار کند و باید قبلا” کنترل شده باشد که کلید تنظیم روی حالت دستی و پتانسیو متر هم روی حالت کم باشد ( لازم به ذکر
است که پتانسیو متر بر روی دیگهای با ظرفیت بیش از 4 ton بر ساعت نصب می گردد ) تا بدنه و آب دیگ بخار با شعله کم گرم شود و بخار
از شیر هواگیری بالای دیگ بخار بیرون بیاید و فشار حداقل تا 2 اتمسفر بالا رود . وقتی دیگ کاملا” از هوا تخلیه شد می توان شیر هواگیری
را بست . پس اگر شعله در حالت زیاد باشد اشکالی ندارد .
 ( توصیه می شود که برای بار اول دیگ بخار با شعله زیاد کار نکند ) در اثر گرم شدن آب داخل دیگ بخار ، حجم آب زیاد می شود که
می توان با باز کردن شیر تخلیه ، آب دیگ بخار را در حد متعارف نگه داشت .
 ( جهت کنترل سطح آب ، با مشاهده در ستون آب نمای مغناطیسی و تغییر در رنگ آن می توان سطح آب را ملاحظه و کنترل کرد )
درصورتیکه دیگ بخار با شعله زیاد کار کند و فشار افزایش یابد سوئیچ فشاری مربوطه ( High/Low pressure switch )طوری تنظیم
شده که شعله را از حالت به کم تبدیل کند ودر صورتی که فشار بیشتر شد ،سوئیچ مخصوص قطع و وصل به طور خودکار دیگ را خاموش
می کند .اختلاف درجه فشار بین خاموش و روشن شدن دیگ قابل تنظیم می باشد.چنانچه به دلیلی دیگ در فشار تنظیم به طور خودکار
خاموش نشود شیر اطمینان در فشار 1/1 برابر فشار کار عمل نموده و بخار اضافه را تخلیه می نماید و بدین طریق از انفجار دیگ جلوگیری
می شود. توضیح اینکه شیر اطمینان دیگ در کارخانه بخار گستر طبرستال بر اساس فشار کار مورد نظر مشتری تنظیم می شود.
 عملیاتی باید در هر نوبت کاری انجام گیرد:(برنامه روزانه)
 1.شیر ورودی آب به داخل شیشه های آب نما را ببندید و شیر تخلیه را باز نمائید .بخار باید به سرعت از شیشه عبور کند برای چند ثانیه
اجازه دهیدبخار خارج شود. شیر تخلیه آب نما را ببندید و شیر ورودی آن را باز کنید. آب باید به سرعت داخل شیشه های اب نما وارد
شود .اگر این عمل به کندی انجام شد یکی از مجرا ها گرفته است وباید در اولین فرصت رفع اشکال شود .
 2.شیر تخلیه دیگ بخار را باز واجازه دهید تخلیه برای مدت چند ثانیه انجام شود (این عمل جهت کاستن املاح موجود در آب می باشد)
 3. شیشه بازدید شعله در عقب دیگ را باید درصورت کثیف بودن تمیز نمود .
 4.شعله کم (Low ) و شعله بلند (High)را بازدید کنید.
 5-فنجانک مشعل را روزانه بوسیله پارافین یا گازوئیل و پارچه تمیز کنید.
 6-تمیز کردن فنجانک یا پودر کننده سوخت توسط لبه تیز یا ابزار نوک تیز اکیدا” ممنوع است و در صورت تکرار فنجانک از حالت تعادل خارج می شود و باید تعویض نمود .
 7-اجزاء مشعل دیگ بخار را تمیز نگه دارید و روغن های نشت نموده را روزانه تمیز و محل نشت را آب بندی نمائید .
 برنامه هفتگی دیگ بخار
 1-زمانی که مشعل روشن است با حضور مسئول ( ناظر ) دیگ بخار کلید پمپ تغذیه را در حالت خاموش قرار داده و اجازه دهید در اثر
تبخیر ، سطح آب دیگ بخار پائین بیاید . سطح آب زمانی که به علامت کم آبی بر روی صفحه مغناطیسی رسید باید مشعل خاموش شده
و چراغ مربوط به کم آبی روشن و زنگ خطر شروع بکار نماید . توسط کلید قطع اخطار زنگ ، زنگ را قطع کرده و اجازه خروج بخار دهید تا
سطح آب به علامت بسیار کم آبی برسد ، در این لحظه چراغ مربوطه به کم آبی بسیار روشن شده و مجددا” زنگ اخطار شروع بکار می کند .
مجددا” توسط کلید صدا را قطع کنید . بعد از اینکه مراحل فوق به خوبی کنترل گردید ، پمپ را روشن کرده و آب دیگ را کامل کنید و
مشعل را روشن نمائید . این مراحل جهت اطمینان از عملکرد سیستم کنترل آب انجام می پذیرد . دیگ بخار نبایستی مدت زیادی در حالت
کم آبی بسیار باقی بماند .
 2-علائم خبری دیگ بخار از قبیل زنگها و لامپ ها را کنترل نمائید.
 3-اگر در مراحل فوق اشکالی مشاهده شد سریعا” در جهت رفع آن اقدام کرده و در صورت عدم موفقیت از سرویس کار متخصص استفاده نمائید .
 4-فیلتر سر راه صافی پمپ تغذیه را کنترل نموده و در صورت نیاز آن را تمیز کنید .
 5-وقتی مشعل دیگ بخار در حال کار است چشم الکترونیکی را از جای خود خارج کنید شعله باید بلافاصله قطع و چراغ اخطار روشن و آژیر شروع بکار بکند . بدین ترتیب مدار کنترل شعله بررسی می گردد . چشم الکترونیکی را با پارچه ای نرم و تمیز پاک کرده و در جای خود قرار دهید.
 6-الکترود های جرقه زن و فنجانک سوخت را کنترل و در صورت مشاهده رسوب آنها را پاک نمایید.
 7-در صورت داشتن جعبه دنده روغن روی مشعل سطح روغن را بازدید و در صورت کثیف بودن بعد از خاموش کردن مشعل آن را تمیز کنید.
 8-اتصالات دمپر هوا و سوخت را کنترل کنید.
 برنامه ماهانه باز دید دیگ بخار
 1-یاتاقان های پروانه دمنده را گریس کاری کنید.
 2-پمپ تغذیه را از نظر نشت وایجاد سرو صدا بررسی کنید.
 3-صافی سوخت را بازدید کرده ودر صورت نیاز با گازوئیل شستشو دهید.
 4-صافی پمپ آب را باز کرده ودر صورت نیاز رسوب ها و گرفتگی احتمالی را رفع و صافی را کاملا” تمیز نمائید.
 5-کلید اتصالات و شیر ها را از نظر نشت کنترل کرده ودر صورت اشکال آنها را رفع عیب نمائید.
 برنامه بازدید فصلی
 1-مشعل دیگ بخار را کاملا” تمیز نموده و از نظر نشت کنترل نمائید.
 2-لوله های پاس 2و3 را توسط برس مخصوص(در صورت وجود دوده در داخل لوله ) تمیز نمائید.
 3-دریچه های آدم رو و دست رو را باز کرده و داخل دیگ را کاملا” از نظر رسوب و زنگ زدگی بازدید نمایید .چنانچه سطوح لوله ها برای
مدت طولانی تمیز نشود علاوه بر پائین آمدن ظرفیت اسمی دیگ ،عمر لوله ها نیز کاهش می یابد،بنابر این باید حداکثر زمان تمیز
کاری لوله ها بیش از سه ماه نباشد.
 روش های تمیزکاری
 با باز کردن دربها جلو وعقب امکان دسترسی به تمام لوله ها می باشد از جلوی دیگ با برس مخصوص داخل لوله ها را از رسوب ودوده
پاک کنید .رسوب و دوده معمولا” در پشت دیگ جمع می شوند.دوده و رسوب مربوط به پاس دوم لوله ها در محفظه برگشتی و دوده پاس
سوم در جعبه (اطاق) دوده عقب جمع خواهد شد.با برداشتن درب مدور محفظه برگشتی می توان به درون این محفظه راه یافت ودوده و
رسوبات دوده ای که در آنجا جمع شده است را پاک نمود.برای نصب مجدد دربهای جلو و عقب به جفت وآب بند بودن دربها باید توجه
داشت و در هر بار که دربها باز می شوند اگر به اتصالات صدمه ای وارد آمده باید آنها را تعمیر ویاتعویض نمود.
 دستورالعمل خاموش کردن دیگ برای مدت کوتاه
 جهت خاموش کردن دیگ بخار برای مدت نسبتا” کوتاه مثلا” در طول شب،می توان به یکی از دو روش زیر عمل نمود:
 1-شیر بخار دیگ را بسته ودیگ و پمپ تغذیه را روی حالت خودکار قرار دهید.با این روش در تمام شب فشار داخل دیگ حفظ شده و
آماده استفاده در صبح می باشد.گرچه در این حالت کارکرد دیگ بخار بدون مسئول و ناظر انجام می گیرد لیکن این قاعده را باید با شرکت
بیمه در میان بگذارید تا آنها روش شما را تائید نمایند.
 2-شیر بخار دیگ را بسته پمپ را روی کنترل دستی گذاشته و سطح آب را تا نزدیکی بالای صفحه آب نما بالا ببرید. این عمل به منظور
جبران انقباض حاصل از پائین آمدن دما و فشار می باشد .پمپ را خاموش نمائید و اجازه دهید مشعل در فشار تنظیم شده خاموش
شود.کلید پمپ تغذیه و کلید مشعل را روی حالت خاموش بگذارید. وقتی مشعل متوقف شد آن را باز کرده و در حالیکه فنجانک سوخت
گرم است آنرا تمیز نمائید .اگر این کار در حالت گرم انجام نشود تشعشع و حرارت حاصله باعث خشک شدن و جمع شدن رسوب کربن روی
فنجانک سوخت خواهد شد.شیر تغذیه آب را ببندید .چنانچه در طول شب فشار دیگ پایین بیاید.این کار از ورود آب داخل دیگ جلوگیری
می کند در شروع به کار بعدی قبل از روشن کردن دیگ حتما” شیر تغذیه آب را باز نمایید .شیشه های آب نما و سطح آب را کنترل کنید و
چشم الکتریکی و شیشه دریچه دید شعله در عقب دیگ را تمیز نمایید.
 دستور العمل خاموش کردن دیگ برای مدت طولانی
 جهت خاموش کردن دیگ برای مدت طولانی می توان به یکی از طریق زیر عمل نمود:
 1-روش خشک کردن دیگ بخار :
 وقتی دیگ را خاموش کردید ،لوله ها، صفحه لوله ها (تیوپ پلیت ) کوره وتمام سطوحی را که با حرارت و گاز احتراق تماس دارند باید از
دوده های احتراق تمیز نمود .بعد از تخلیه بخار و نیم گرم شدن دیگ را تخلیه کرده و دریچه های آدم رو و دست رو و….. را باز نموده و گل
و لای رسوب و جرم ها را خارج و داخل دیگ را کاملا” تمیز کنید .باید سعی نمود که داخل دیگ کاملا” خشک و رطوبت آن تا حد امکان
گرفته شود .شناور های کنترل کننده سطح آب را بیرون آورده و محفظه آنها را از رسوب و پوسته های زنگ، تمیز و خشک و دوباره سوار
نمایید. شیر های خروج هوا و تخلیه دیگ و تخلیه بخار را باز کنید در حال حاضر انواع مواد شیمیایی در بازار موجود است که با بکار بردن آنها
می توان دیگ را در حالت خاموش نگهداری نمود. در طول مدت خاموشی دیگ بخار باید هر هفته دو یا سه بار موتورها را چرخاند تا محور آنها
به مدت طولانی در یک وضعیت باقی نماند.
 2-روشی که دیگ آب گیری شده باشد :
 وقتی دیگ آب گیری شده است آن را خاموش کرده و سعی شود که حبابهای داخلی وجود نداشته باشد .آب دیگ باید هر هفته یک بار
آزمایش شود و مواد شیمیایی ذخیره برای تصفیه آب در تمام مدت جهت جلوگیری از اکسیداسیون تزریق شود .و همچنین باید هر روز یک
بار شیر بخار را باز کرده و دیگ برای مدت 10الی 15 دقیقه با شعله زیاد کار کند .
 عیوبی که ممکن است در سیستم بوجود آید.
 الف- دیگ آب گیری نمی کند
 در این مرحله ممکن است اشکالات زیر بوجود آید که جهت رفع آنها باید اقدام شود.
 1-کلید پمپ روی حالت روشن نمی باشد.
 2-آب منبع تغذیه دیگ تخلیه شده است .
 3-شیر تغذیه آب که روی منبع نصب شده است بسته است.
 4-صافی آب رسوب گرفته یا کثیف شده است .
 5-پمپ آب هوا گرفته باشد.
 6-دور موتور پمپ بر عکس است .
 7-اتصالات روی خروجی پمپ صحیح یا محکم است.
 8-شیر تغذیه ورودی آب به دیگ بخار بسته یا اشکال دارد .
 9-اتصالات الکتریکی دستگاه کنترل کننده سطح آب صحیح یا ممکن نیست .
 10-دستگاه کنترل کننده سطح آب اشکال دارد.
 11-شناور گیر کرده است.
 12-شیر زیر دستگاه کنترل کننده سطح آب باز نمی باشد.
 13-کنتاکتور پمپ آب ایراد دارد .
 14-اتصالات صحیح نیست.
 15-رله اضافه بار مربوطه عمل کرده است .
 16-فیوز در مدار قدرت پمپ سوخته است .
 ب-مشعل شروع به کار نمی کند .
 در حالتی که مشعل شروع به کار نمی کند ،ممکن است ایرادات زیر بوجود آمده باشد که جهت رفع آنها، باید اقدام شود.
 1-کلید مشعل روی حالت روشن نمی باشد.
 2-فیوز در مدار سوخته است .
 3-کنتاکتور مربوطه اشکال دارد.
 4-دیگ بخار در وضعیت قطع (Lock out ) است .
 5-چشم الکتریکی در معرض نور قرار گرفته باشد.
 6-رله اضافه بار مربوطه عمل کرده است .
 7-اتصالات بطور کلی محکم نیست .
 8-درب مشعل محکم بسته نشده است .
 9-مدار الکتریکی اشکال دارد.
 ج-موتورهای مشعل و دمنده کار می کنند و شعله ایجاد نمی شود.
 1-اتصالات صحیح و محکم نمی باشد .
 2-کلید های فشاری هوا عمل نکرده است .
 3-میکرو سوئیچ های مسیر دمپر هوا و سوخت عمل نکرده است .
 4-منبع سوخت تخلیه شده است .
 5-ترموستات خراب یا سوخت سرد است (در زمانی که دیگ با مازوت کار می کند )
 6-دور موتور مشعل یا پمپ سوخت یا موتور دمنده بر عکس است .
 7-صافی سوخت کثیف است
 8-شیر های مسیر سوخت بسته است .
 9-جرقه تولید نمیشود.
 10-الکترودهای جرقه کثیف است.
 11-الکترود های جرقه شکسته است .
 12-تنظیم الکترود های غلط است .
 13-اتصالات کامل نیست .
 14-ترانسفور ماتور جرقه خراب است .
 15-دمپر هوا گیر کرده است .
 16-نسبت هوا به سوخت مناسب نیست .
 د-مشعل روشن شده بلافاصله خاموش می شود .
 1-چشم الکتریکی کثیف است .
 2-در مسیر نور شعله و چشم الکتریکی مانع قرار دارد .
 3-اتصالات الکتریکی محکم نیست .
 4-اتصالات الکتریکی در مدار چشم الکتریکی بر عکس بسته شده است .
 5-جریان دریافتی چشم الکتریکی کم است .
 6-نسبت سوخت و هوا مناسب نیست و شعله کامل ایجاد نمی شود .
 ه-مشعل در حین کار خاموش می شود .
 1- سوخت تمام شده است .
 2- اشکالی در مسیر سوخت پیش آمده است .
 3- پمپ سوخت از کار افتاده است .
 4- آب به داخل سوخت نفوذ کرده است .
 5- در صورت استفاده از مازوت ،سوخت سرد شده است.
 6- اتصالات الکتریکی شل شده است .
 7- پمپ سوخت ، هوا کشیده است .
 8- برای شیر سلونوئیدی سوخت اشکالی پیش آمده است .
 9- در تناسب سوخت و هوا اشکالی پیش آمده است.
 10- چشم الکتریکی دارای اشکال شده است .
 11- برق قطع شده است .
 12- فیوز کنترل کننده مدار فرمان سوخته است .
 و-شعله دود می کند
 1-تناسب سوخت و هوا مناسب نیست .
 2- در صورت استفاده از مازوت ،دمای سوخت کم است .
 3- فشار سوخت زیاد است .
 4-لوله های پاس دو و سه کثیف شده است .
 5-در مسیر دودکش اشکال پیش آمده است
 ز-مشعل دائما” خاموش و روشن می شود
 1-بار دیگ نسبت به اندازه و ظرفیت آن کم است
 2-کلید های فشاری معیوب شده است .
 3-درب مشعل محکم بسته نشده است
 علل ایجاد عیوب در دیگهای بخار
 علل اصلی بوجود آمدن عیوب و آسیب در دیگهای بخار (که بعضا” صدمات جبران نا پذیری به بار می آورد )به شرح زیر می باشد:
 1-رسیدگی کم تر به عملکرد سیستم خودکار دیگهای بخار ،همراه با اعتماد کامل به سیستم های کنترل خودکار که جهت پیشگیری ازدیاد فشار در نظر گرفته شده اند .
 2-تعلل در آزمایش شیر های اطمینان به طور منظم .
 3-تعلل در نگهداری دیگ بخار و وسایل کمکی به طرز صحیح . این مورد شامل دستگاه قطع کننده جریان سوخت برای حالت کم آبی نیز می باشد .
 4-مداخله در کار سیستم خودکار و یا سد کردن کنترل ایمنی .
 5-احتراق سریع همراه با سوخت معلق در فضای کوره .
 نکته قابل توجه در زمینه انفجار این است که یک دیگ بخار کوچک می تواند باعث خسارت جبران ناپذیری شود . در واقع دیگهای بخار کوچک به خاطر کوچکی بیشتر در معرض فقدان رسیدگی و توجه لازم می باشند .به هر حال پیروی دقیق از آیین نامه ها برای ساخت و بالا بردن کیفیت امر نگهداری و بازرسی ،امکان بوجود آوردن وقایع از این نوع را کاهش میدهد.

با سپاس – واحد فنی شرکت بخارگستر